Blisko 60-cioosobowa grupa ochotników działających przy Centrum Wolontariatu w Lublinie od 2001 roku łączy swoje siły by pomagać uchodźcom w ramach programu „Pomocy Uchodźcom”.

W lubelskim Ośrodku dla Cudzoziemców, każdego dnia dają nadzieję, pokazują czym jest polska solidarność i ludzka gościnność. Budują świat przyjazny człowiekowi, który szuka azylu, bezpiecznego miejsca i schronienia. Wolontariusze ofiarują swój entuzjazm, pomysły, czas… W zamian otrzymują coś wyjątkowego – prawdziwą radość z pracy na rzecz drugiego człowieka. Wolontariusze pracują w grupach, co sprawia, że nabierają umiejętności pracy w zespole, uczą się współodpowiedzialności za siebie i innych, a w chwilach kryzysu są dla siebie wsparciem.

O programie Pomocy Uchodźcom

ISTOTA

Pomoc uchodźcom przybiera różne formy. To praca z dziećmi w świetlicy, działania w ramach różnych projektów, pomoc uchodźcom poza ośrodkiem, „partnerstwo rodzin”. Działania te pojawiały się stopniowo w miarę rozpoznawania potrzeb podopiecznych.

To przede wszystkim pomoc dzieciom uchodźczym w integracji z rówieśnikami w Polsce i pomoc w uzyskaniu umiejętności, które przydadzą się im w przyszłości, a do których dzieci te, ze względu na swą historię życiową, miały zamkniętą drogę.

Ma temu służyć nauka języka poprzez zabawę, rytmikę, ćwiczenia manualne, zajęcia plastyczne, a także szeroko rozumiane nadrabianie zaległości w rozwoju. Wolontariusze służą dzieciom również korepetycjami.

Drugą ścieżką pomocy jaką świadczą wolontariusze, jest praca z dorosłymi. W ramach projektu Edukacja dla Integracji Partnerstwo na rzecz Uchodźców (program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL), w której partnerem jest Centrum Wolontariatu, wolontariusze prowadzili regularne zajęcia z nauki języka polskiego dla cudzoziemców, a druga grupa prowadziła zajęcia z Bloku informacji o Polsce. W zajęciach uczestniczyło łącznie ok. 40 dorosłych. Mimo zakończenia działań w ramach projektu zajęcia są kontynuowane do dziś.

Działania w ramach programu EDI odbywały się w kilku etapach, ostatni – upowszechnianie efektów projektu – rozpoczął się w lipcu 2007r i trwał do 2008r. W ramach upowszechniania rezultatów projektu kadra projektu, koordynatorzy i wolontariusze odwiedzili wiele organizacji w Polsce i za granicą, m.in. w Oslo (Norwegia), Rzym (Włochy), Bruksela (Belgia), Las Palmas (Hiszpania) oraz szereg organizacji w Polsce.

Celem wolontariuszy jest także pokazywanie kultury uchodźców – służą temu wydarzenia z okazji Dnia Uchodźcy (2005, 2006, 2007, w 2008 roku Wioska Wielokulturowa) czy imprezy takie jak koncert okazji rocznicy deportacji Czeczenów i Inguszy na Sybir (luty 2005). Wolontariusze o sytuacji i problemach uchodźców mówią także podczas obchodzonych w Kościele w styczniu Dni Migranta.

KOORDYNATORZY I WOLONTARIUSZE

Na przestrzeni 8 lat działań prowadzonych na terenie Ośrodka dla Cudzoziemców, pracą wolontariuszy w świetlicy koordynowali: Dorota Gołębiowska, Mira Krużel i Paweł Matwiejczyk. Obecnie (od 2005 roku) obowiązki koordynatora programu na rzecz uchodźców pełni Wojciech Wciseł (rodem z Puław) - absolwent teologii, doktorant Wydziału Teologii KUL.

Pracą wolontariuszy w świetlicy kieruje Magdalena Przytuła, studentka administracji.

Wolontariusze to ok. 60 osób, w większości studenci lubelskich uczelni różnych kierunków (najliczniej reprezentowane są KUL i UMCS).

Wolontariuszka programu, Ewelina Chmielik, została Wolontariuszką Roku Lubelszczyzny 2007 natomiast w 2009 roku ten sam tytuł, tyle że w kategorii KULTURA otrzymały Beata Kmieć, Małgorzata Zalewa i Agata Zub - wolontariuszki prowadzące zespół kultury czeczeńskiej "Gwiazdy Czeczenii".

W programie funkcjonuje Rada Programowa, z osobami odpowiedzialnymi za działania w poszczególne dni, blok językowy, korepetycje dla dzieci wieku szkolnym, zespół kultury czeczeńskiej i in.

HISTORIA I OBECNE DZIAŁANIA

Świetlica

Świetlica dla dzieci w Ośrodku dla Cudzoziemców Ubiegających się o Status Uchodźcy lub Azyl, przy ulicy Wrońskiej 5E działa od 2001 roku. Na początku działania Centrum Wolontariatu ograniczały się tylko do nieregularnych wizyt w Ośrodku, do organizowania dzieciom okolicznościowych imprez, lecz z czasem, przede wszystkim dzięki życzliwości kierowniczki Ośrodka Violetty Kędzierskiej, udało się zaadoptować kawałek hallu na świetlicę. Od tego momentu wizyty wolontariuszy w Ośrodku przyjęły regularny tryb w postaci zajęć w świetlicy.

Świetlica była małym pomieszczeniem o powierzchni około cztery na trzy metry kwadratowe. Największym problemem okazał się brak miejsca na zabawy ruchowe.

Dzięki staraniu Kierownictwa Ośrodka i Administratora budynku udało się zagospodarować starą, dużą, nie eksploatowaną stołówkę. Podzielona została na trzy pomieszczenia, z których jedno zostało przekazane na wyłączne użytkowanie wolontariuszom. 5 kwietnia 2006 roku w obecności gości, m.in. dyrektora Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców Jana Węgrzyna, nastąpiło uroczyste otwarcie świetlicy. Nowa świetlica w pełni zaspokaja potrzeby dzieci. Wolontariusze korzystają również z boiska przy podstawówce, w której wiele dzieci się uczy. Za ośrodkiem jest także miejsce ze ślizgawkami, piaskownicą, boiskiem do siatkówki.

W lubelskim Ośrodku dla Cudzoziemców mieszka ok. 180 osób, w tym ponad 90 dzieci głównie z Czeczenii, ale w okresie wojny w Afganistanie także z tamtych rejonów. Jest duża grupa dzieci rocznych, półtorarocznych, dwuletnich i trzyletnich.

W świetlicy prowadzone są zajęcia dla dzieci od 3 do 14 lat, czyli w wieku przedszkolnym i szkolnym. W zajęciach świetlicowych uczestniczą tylko te dzieci, których rodzice wyrazili na to pisemną zgodę; obecnie jest ich 80. Wychowankowie podzieleni są na cztery grupy wiekowe. Największą grupę stanowią dzieci starsze (powyżej 6 lat), których jest ponad 40.

Zajęcia w świetlicy odbywają się codziennie, oprócz sobót i niedziel. Codziennie jest podział na grupy wiekowe.

Wolontariusze są podzieleni według dni. Każdy ma obowiązek spędzić w świetlicy dwie godziny w tygodniu. Są wpisani w grafik, popisują listę obecności.

Dzieci zawsze czekają przed świetlicą. Każde zajęcia odbywają się pod okiem „koordynatora dnia”. Kiedy przychodzą wolontariusze, on już jest, bierze klucz z portierni, wspólnie przygotowują zajęcia i dopiero wpuszczają dzieci. Zajęcia trwają średnio dwie godziny, żeby był czas na sprzątnięcie - razem z dziećmi.

Wolontariusze w miarę możliwości są z dziećmi także w wakacje – organizując im zajęcia w mieście czy wyjazdy nad jezioro albo do zaprzyjaźnionych miejsc – np. w maju 2006 roku chłopcy mieli okazję rozegrać towarzyski mecz z ministrantami z Piask. Od 2008 roku wolontariusze organizują kilkudniowe wyjazdy edukacyjno-integracyjne dla rodzin uchodźców. Do tej pory odbyły się wyjazdy m.in. nad Jezioro Firlej, nad Jezioro Łukcze oraz do Zakopanego (przez Wieliczkę i Kraków).

Od września 2008 roku działa dziecięcy zespół kultury czeczeńskiej „Gwiazdy Czeczenii”. Zespół prowadzą wolontariusze, dzieci występuja publicznie m.in. podczas koncertów w ramach projektu "Lublin Wielokulturowy", z okazji Dnia Uchodźcy, podczas Gali Wolontariatu oraz w wielu szkołach i domach kultury na terenie Lubelszczyzny. To kolejna, udana próba stworzenia zespołu – mali tancerze już wcześniej pokazywali swoje umiejętności, m.in. w czerwcu 2004 roku podczas warszawskiego Dnia Uchodźcy.

Osobnym przedsięwzięciem, mającym na celu poprawę relacji między mieszkańcami ośrodka a mieszkańcami okolicznych bloków, był projekt „Wrońska Dwóch Kultur”, który funkcjonował w 2006 roku.

Opieka nad rodzinami poza Ośrodkiem

Grupa wolontariuszy, która ze względu na program zajęć na studiach nie mogła zaplanować pracy w świetlicy, została skierowana do pomocy innego rodzaju. To wolontariat dla rodzin, które wyszły z ośrodka, dostały status uchodźcy lub są objęte programem integracji MOPR. Wolontariusze współpracują z tą instytucją, np. pomagając w znalezieniu mieszkania dla uchodźców.

Oto jeden z przykładów: dostaliśmy sygnał, że siedmioletni Adlan, którego rodzice wyprowadzili się w wakacje z Ośrodka, nie radzi sobie w szkole podstawowej, do której właśnie poszedł. Skierowaliśmy do niego wolontariuszkę, która 2-3 razy w tygodniu odwiedzała go w domu i wspólnie poznają literki i proste działania matematyczne. Odkąd Adlan uczył się z wolontariuszką, z dnia na dzień robił postępy w nauce i nabierał pewności siebie.

W 2004 roku przez pewien czas funkcjonował Dom Rotacyjno-Azylowy dla rodzin po opuszczeniu ośrodka.

Koordynator programu interweniował także podczas konfliktu wobec budynku na ul. Magnoliowej w Lublinie, gdzie mieszkali uchodźcy w bardzo złych warunkach (2008 rok).

Przez pewien czas funkcjonował także program „Partnerstwo rodzin”. Program powstał w odpowiedzi na sytuację wyizolowania uchodźców odmiennych kulturowo i przejawy braku integracji z nimi ze strony lokalnej społeczności. W ramach rodzinnego wolontariatu rodziny polskie i uchodźcze spotykały się, dzieliły bogactwem tradycji kulturowej i zwyczajowej.

www.uchodzcy.org.pl