Inny nie znaczy obcy

Lida Khamzatova, uchodźczyni z Czeczenii

 Taki projekt jest bardzo ważny. Wiem, że wolontariusze bardzo się zmieniają, kiedy więcej się o nas dowiadują, kim jesteśmy, skąd przybywamy, od czego uciekamy. To jest potrzebne, i tak powinno być, żeby się uczyli i żeby był na to projekt. Ci, którzy nas poznają, już inaczej na nas patrzą. Tu, gdzie teraz mieszkam, najpierw patrzyli krzywo – skąd ona jest, skąd ta chustka, taki strój… Teraz już ludzie wiedzą, jaka to kultura, jest inaczej, większa życzliwość. Mówili też o nas w telewizji, myślę, że to też pomogło. Ale najważniejsze są te spotkania między ludźmi, można się najwięcej nauczyć. Zawsze lubiłam spotykać się z wolontariuszami. Mój najmłodszy syn miał traumę psychologiczną, pamiętam jak pierwszy raz z takim uśmiechem, radością, zadowoleniem rozmawiał z panią Kingą i panią Anią, kiedy popatrzyłam wtedy na niego i zobaczyłam, jak jest uśmiechnięty, coś mi w środku zadrżało – to są chyba ludzie, którzy nas rozumieją. Zawsze mam to w sercu, że jeśli potrzebuję pomocy, to najlepiej do wolontariuszy, bo nikt nas tak nie przyjmuje jak oni. Zajmują się naszymi dziećmi, dają pierwsze lekcje. Byłoby dobrze, gdyby takich ludzi było więcej.

Jolanta Woźniak, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży z Dysa, uczestniczka projektu:

Uważam, że bez poznania kultury innych narodów trudno jest współpracować z ich przedstawicielami. Oni mają swoje zachowania, zwyczaje, tradycje, których nie znamy i poznanie ich jest podstawą do nawiązania relacji. Żeby wejść do konkretnego środowiska, rodziny, ta wiedza jest niezbędna. Trzeba wiedzieć, jak reagować w różnych sytuacjach albo jakie rzeczy należy po prostu zaakceptować. Taka wiedza pozwala także pomyśleć później o promocji danej kultury, bo wiemy już wówczas, co w niej jest szczególnie wartościowego i cennego. Zajęcia w ramach szkoleń dotyczyły nie tylko kultury, ale także aspektów prawnych czy psychologicznych funkcjonowania uchodźców w Polsce. Poszczególne elementy składają się na całokształt wiedzy o uchodźcach, uzupełniają się i są ważne dla każdej z grup, która bierze udział w projekcie. Projekt jest cenny, bo gromadzi przedstawicieli różnych grup. To pozwala uniknąć rywalizacji pomiędzy nimi, pomiędzy nauczycielami, przedstawicielami organizacji pozarządowych czy pracownikami socjalnymi. Wspólne zajęcia umożliwiają poznanie się, dzięki czemu później łatwiej jest współpracować. Okazało się, że poszczególni uczestnicy projektu znają np. konkretne rodziny, można było wymienić się informacjami. Dużo łatwiej jest działać, kiedy spotykamy się na tego typu szkoleniach, nie wchodzimy sobie wtedy w drogę, a współpracujemy.

 W mojej klasie są dwie dziewczynki z Czeczenii, siostry. To nie jest mój pierwszykontakt z Czeczenami, ponieważ moja rodzina zaprzyjaźniła się kilka lat temu z rodziną czeczeńską, odwiedzaliśmy także małżeństwo w Ośrodku dla Uchodźców. Biorę udział w projekcie, bo chciałam poszerzyć swoją wiedzę. Żeby pomóc komuś czy wypełniać swoje obowiązki nauczyciela najlepiej jak potrafię, potrzeba konkretnej wiedzy. I o przekazanie tej wiedzy poprzez projekt organizatorzy bardzo starannie zadbali. Szkolili nas ludzie, którzy pracują z uchodźcami i sami uchodźcy. Przekazano nam wiedzę praktyczną i teoretyczną, dotyczącą praw, jakie mają uchodźcy, co z punktu widzenia prawnego my możemy dla nich zrobić. Jedno ze szkoleń prowadziła Czeczenka, Malika Abdoulvakhabova z Fundacji „Ocalenie”. Polska jest jej drugą ojczyzną i nie tylko, że dobrze się tu czuje, ale zintegrowała się ze społeczeństwem. Ponieważ sama wie najlepiej, przez co przeszła, z jakim wychowaniem, bagażem kulturowym przyjeżdżają tu uchodźcy, dlatego rozumie ich położenie i potrafi przewidzieć pewne sytuacje, niesie im konkretną pomoc. Wiele się od niej dowiedziałam, obalała wiele mitów, uproszczeń i stereotypów związanych z uchodźcami z Czeczenii. Jestem nauczycielem od 24 lat, pierwszy raz mam uchodźców w klasie. To są proste, ale ważne rzeczy, o których trzeba pamiętać, np. żeby nie sadzać dziewczynek z Czeczenii razem z chłopcami, żeby nie zmuszać ich do udziału w tańcu, gdzie się podaje ręce, żeby uszanować to, że podczas posiłków to goście są najważniejsi, a dzieci i kobiety stoją. Szkolenia pomogły mi lepiej zrozumieć ich przekonania religijne. Ważny jest mój przekaz, mam świadomość, że moja postawa, mój sposób przekazania informacji o dziewczynkach, o ich położeniu, sytuacji ma znaczenie dla całej społeczności klasowej, uczniów i rodziców. Można tu zrobić wiele dobrego, ale można też położyć na łopatki. Taką wiedzę zdobyłam na szkoleniu i przez intuicję i trochę lat życia swego staram się ją doskonalić. Konkretne wskazówki do mojej pracy nauczycielskiej dała też pani Elżbieta Fiok, która jest nauczycielką z wieloletnim stażem i która uczy dzieci i dorosłych polskiego w Ośrodku dla Cudzoziemców